Docententraining op het Gambia college
Op het Gambia college is er een training voor docenten. Het thema is: Effectief leren en activering van leerlingen. 'Think - Pair - Share', d.w.z.we werken in tweetallen en bespreken een 'woordweb', waarin we aangegeven wat we geleerd hebben en wat we nog willen leren.
Metsje heeft bij verschillende collega's video-opnamen gemaakt en Lian geeft voorbeelden van het goed (en slecht) aanleren van hoeveelheden. Allerlei voorbeelden uit het alledaagse leven brengen kinderen in contact met getallen. Lian geeft een ervaring uit een Gambiaanse school door: heel vroeg al beginnen met breuken en decimalen, terwijl de kinderen daar zeker nog niet aan toe zijn. Slechts trucs worden aangeleerd.
De docenten aanschouwen zichzelf bij het bekijken van de opnamen van hun lessen voor de eerste keer in hun leven. Zij krijgen van de anderen (positieve) feedback en tips.
Momodau laat met veel enthousiasme zijn 'Centre for educational technology and material production ' zien. Met goedkope materialen worden processen in beeld gebracht (zie fotoalbum).
Extra overhemden
65 studenten op woensdag in de groep die de module strategisch management volgt. Groep A en C zijn samengevoegd, groep B komt na de pauze. De powerpoint presentatie met schema's van de ideeΓ«n van de Canadese onderwijsgoeroe Fullan wordt met aandacht gevolgd: hoe kun je een heel schoolteam zover krijgen, dat ze met enthousiasme aan de slag gaan met een specifieke verbetering? Na elke sessie kun je jezelf uitwringen; sommige docenten hebben meerdere overhemden in hun kast liggen. Bij de tweede groep is het hard werken om iedereen bij de les te houden: ze hebben al 2 uur achter de rug; je ziet een aantal knikkebollen; misschien niet geslapen bij een nachttemperatuur van 24 graden. Sommigen zijn al om zes uur van huis gegaan en zijn te voet gekomen.
Eerste lessen op het Management Development Institute.
Gieren cirkelen boven de weg. Zij wachten tot de aanval ingezet kan worden op het kadaver van een hond. De hond is net doodgereden bij het passeren van escorte van de president. Met loeiende sirenes naderen mobielen met gewichtige personen; iedereen moet aan de kant en met uitzonderlijke snelheid zoeft de eenheid voorbij. De hond is niet op tijd weg.
In de vroege maandagmorgen kom ik aan bij het MDI. De eerste groep studenten (ervaren schoolleiders) die een aantal maanden verplichte (bij-)scholing krijgen telt 53 personen, mannen en vrouwen! De module Communicatie is al een maand op gang. De inleiding, met beelden van Nederlandse scholen lijkt veel belangstelling op te wekken. Daarna gaan we aan de slag met communicatiestijlen. Ieder brengt zijn eigen team in kaart en bespreekt dat in groepen. Er ontstaat misverstand over het onderscheid tussen basic, skilled en experienced teachers. Men denkt dat het een kwestie van kwalificatie, dus van geld is. Het lukt wonderwel om de aanvankelijk wat gelaten houding van het gehoor te doen omslaan in enthousiasme. Applaus doet mijn arrogantie terugkeren. De tweede groep werkt ook goed mee.
Woensdag beginnen aan een serie over strategisch management op level 2.
Werkdag in Njaba Kunda
Heel anders dan gedacht verloopt de werkdag op de school. Bijna alle teamleden zijn aanwezig en hebben de presentielijst getekend. De bedoeling was: lessen bijwonen en dan nabespreken met de betreffende leerkracht en pas in het weekend een teamtraining. Er blijken echter maar heel weinig kinderen aanwezig te zijn. Van de 340 is er slechts een twintigtal. De meeste kinderen zijn nog niet terug van Tobaski, het jaarlijkse offerfeest . Dat feest vier je bij je - vaak ver weg wonende -familie en (betaalbaar) reizen hier kost veel tijd.
Plan aangepast. We maken een klas van de aanwezige kinderen en vragen iemand een les te geven in aanwezigheid van alle collega's. Daarna gaan de kinderen aan het werk en vormen we een kring onder de grote boom: een workshop over klassenmanagement. Het lukt Ady wonderwel om de gelatenheid van de collega's te doorbreken: zij komen met opmerkingen en suggesties die hout snijden! Begrippen als betrokkenheid, gebruik van hulpmiddelen (bundels stokjes in dit geval , om eenheden en tientallen duidelijk te maken), inzetten van een instructietafel voor wie nog extra uitleg nodig hebben ...... het komt allemaal aan de orde!
Tussendoor nog liedjes gezongen met de kinderen over Brother John, sleeping, walking, looking, reading ....... Dolle pret en.... natuurlijk heel nuttig.
Tevreden begin ik aan de lange reis naar de overkant (Ady blijft daar). Bij de Ferry word ik aangesproken door iemand (zo gaat het altijd hier met een toebab, blanke), die informeert naar mijn welstand, het doel van mijn reis ......Kortom, ik heb een begeleider die mij in Banjul een taxi bezorgt en een gunstige prijs bedingt.
Nog even over stokjes. Veel mensen kauwen op stokjes: verwijdert de tandplak. Alleen, ze eten zoveel suiker, dat de gebitten er vaak toch abominabel uitzien. In 10 dagen hebben de bewaker en de poetshulp hier 2 kilo suiker verbruikt, vooral in de thee.
Naar de North bank
Naar de andere kant van de Gambia rivier gaan, kost nogal wat tijd. De school die we bezoeken en waar Ady Hoitink trainingen gaat geven , is in Njaba Kunda. Eerst rijden naar het vertrekpunt van de ferry. Lamin brengt ons. Hij heeft via Metsje een microkrediet gekregen om een auto te kopen. Daarmee kan hij gids zijn en zijn krediet in een paar jaar afbetalen.
Aan de kade wachten grote groepen mensen, dieren, vrachtwagens .......Onvoorstelbaar wat zo'n ferry heen en weer tuft; je doet er meer dan een uur over om de andere oever te bereiken. 10 dalasi (nog geen 30 cent) kost de overtocht. Toch te veel voor de meeste mensen. Zij gaan in overvolle ranke bootjes (zie fotoalbum). Aan de overkant wacht de bestelde taxi. Nog ruim een uur rijden over de Taiwan (!) Highway. Stoppen voor koeien, ezels, checkpoints...... langs rijstvelden en oogstende pindaboeren. De afslag naar het dorp is het begin van een stelsel van zandwegen vol kuilen.
De school is al lang uit als we aankomen, maar twee leerkrachten worden opgetrommeld om ons te verwelkomen. Metsje gaat weer terug en hoopt nog thuis te kunnen komen..... ze had geluk.
Overnachten doen we in een 'hotel'in de verderop gelegen grote plaats Farafenni, 8km. Van de grens met Senegal. Lang zoeken, veel vragen, mensen laten meerijden voor we op de gezochte plek aankomen. We ontmoeten daar de voormalige directeur van de school in Njaba Kunda, Jereh. Hij maakte promotie naar een grotestadsschool. Voor een maaltijd kan gezorgd worden en Ady voorziet Jereh van de gevraagde brillen, verbandmiddelen en medicijnen ( hij heeft veel pijn na een ongeluk). 80 brillen heeft ze in Nederland in een bliksemactie nog kunnen verzamelen. Er staat trouwens een prachtig nieuw ziekenhuis bij de stad, maar dat is maar voor een klein deel in gebruik: tekort aan specialisten, slechte planning.
Huisdieren en werkafspraken
Een levendige dierenwereld hier. Grote slakken kruipen over het terras, de kakkerlakkenplaag wordt gevolgd door legers mieren die de dode vliegen eendrachtig naar huis slepen. Twee hornbills (vogels met grote kromme snavels) hebben de gewoonte om met een flinke klap tegen de ramen te vliegen. Als het raam openstaat, komen ze tot hun verbazing in de kamer terecht. Ze waggelen naar buiten, nagestaard door de hond en de katten. De schildpad in de vijver krijgt af en toe een stukje worst! De kippen zijn nog van de leg en de papegaai eet alleen parkietenvoer.
Dinsdag 30 oktober op de campus bij Jimpex afspraken gemaakt voor de lessen die ik daar ga geven. Een grote groep schoolleiders heeft daar 9 maanden lang een opleiding. De gastlessen die ik daar op maandag en woensdag ga geven, passen in de modules Communicatie op level 1 en Strategisch Management op level 2. Wel vroeg op: beginnen om 8.30 uur. (er komen kost veel tijd). Grote groepen: 30 tot 53!
Op de andere campus bij Brikama is de zaak nog niet geregeld. We horen dat het geld voor nascholing schoolleiders er niet is. Maar ik kan wel gaan werken in een van de clusters die de educational officer moet aansturen. Als de collega, die op de terugreis is van een pelgrimage naar Mekka, er maandag weer is, zal er en programma gemaakt worden.........
Zondag 28 oktober - verschillen oefenen.
Veel Libanezen, Algerijnen en Marokkanen zijn hier eigenaar van goed lopende bedrijven. De Gambiaan zelf ziet geen kans om zelf een winkel of restaurant te beginnen. Wanneer de eigenaar de zaak overdraagt aan een Gambiaan, gaat het vaak 'hollend achteruit', zo wordt mij verteld.
Als je goed kijkt, zie je dat er (toch) behoorlijke verschillen zijn tussen de Afrikaanse bevolkingsgroepen. De Fula's hebben een veel lichtere huid dan de Serra's ( die zijn echt roetzwart). De Fula's zijn ook langer en komen vaak wat arrogant - Metsje noemt het zelfbewust - over. Anna ziet direct van welke stam iemand is; zij komt hier al 10 jaar. Oorspronkelijk komt deze groep uit Mali; vroeger waren het nomaden. De Bambara's zijn met deze stam verwant. Soms wordt een kind uit deze groepen teruggestuurd naar Mali ..... als ze daar een jongen (=' pensioenvoorziening') te kort komen!
De grootste stammen zijn de Wolofs (ook in Senegal) en de Mandinga's. Zij zijn moslim; 90% van de Gambianen is moslim. Bij de Jola's (uit welke stam ook de president komt ) is er van oorsprong een vorm van animisme te bespeuren, hoewel ze dit verborgen houden en zich braaf bij de 90 % Islamieten voegen.
De Mandjago's vormen een katholieke minderheid. Vincent, de watchman komt uit deze groep; hij ging vanmorgen, pontificaal gekleed met een groot kruis op zijn borst, naar de kerk.
Een eigenaardige groep vormen de Serrahollees: ze zijn rijk, bezitten grote stukken land, rijden in dure auto's, maar leven in schamele omstandigheden!? Soms sturen zij een kind naar de USA voor een dure opleiding, maar die moet wel terugkomen.
Het is nu 13.30 en 32 graden. Toch maar even naar het strand lopen.
Zaterdag 27 oktober - acclimatiseren.
Uitgebreid ontbeten met mijn hostmum Anna. Anna was 2 uur later op dan ik; mijn biologische klok is nog ingesteld op Europese zomertijd, 2 uur vroeger. Morgen is het nog maar 1 uur verschil, als de wintertijd in Europa is ingegaan.
Een klamme zomernacht, die eerste Afrikaanse nacht. Toen het vliegtuig hier landde - 21.00 plaatselijke tijd - was het nog 28 graden buiten.
Anna en Hans haalden mij (toch, ondanks de vluchtvertraging) op. Hans heeft hier een bedrijf in solarinstallaties. 6 jaar geleden gestart.
Het lukt nog niet om een nieuwe simkaart en een dongel aan te schaffen. Alles is dicht. Uitslapen na Tobaski, Islamitisch offerfeest. De watchman (huisbewaker) hier heeft het ook laat gemaakt gisteravond, hoewel hij katholiek is. Hij kwam om 5 uur terug vanochtend.
De middaghitte slaat nu toe. Als in een sauna. Gelukkig waait er een zeebries.
Anna heeft een mannetje ontboden die mijn euro's en het restant USdollars komt omwisselen voor dalasi's. De koers is gunstig. Bij pinautomaten betaal je aanzienlijk meer, zegt Anna.
Anneke vragen om euro's mee te nemen, dus.